ระวัง 5 หสม ห้างหุ้นส่วนสามัญ คือ ข้อดีเสีย

การดำเนินงานของห้างหุ้นส่วนสามัญ  หมายถึง ผู้เป็นหุ้นส่วนดำเนินการการจัดการห้าง มีสิทธิหน้าที่ระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนรวมทั้งมีความรับผิดต่อบุคคลภายนอกร่วมกันแยกได้ ดังนี้

การจัดการห้าง

การจัดการห้าง คือ ผู้เป็นหุ้นส่วนต่างก็มีหน้าที่ต้องช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ซึ่งตามหลักกฎหมายได้กำหนดเอาไว้ว่าการจัดการห้างหุ้นส่วน ผู้เป็นหุ้นส่วนย่อมจัดการห้างหุ้นส่วนนั้นได้ทุกคน โดยให้ถือว่าผู้เป็นหุ้นส่วนเป็น “ผู้จัดการ”ทุกคนและถ้ามีการตกลงให้ผู้เป็นหุ้นส่วนเพียงคนเดียวหรือหลายคนเป็นผู้จัดการห้าง สำหรับผู้เป็นหุ้นส่วนที่ไม่ได้เป็นผู้จัดการห้าง มีสิทธิที่จะไต่ถามถึงการทำงานของห้างหุ้นส่วนที่จัดการอยู่นั้นได้ทุกเมื่อ เรียกว่า “การดูแลครอบงำการจัดการห้างหุ้นส่วน สามัญ” ดังนั้น การจัดการห้างหุ้นส่วน สามัญ จึงอาจเป็นการร่วมกันทำงานทั้งหมดหรือแบ่งงานกันทำ สามารถแบ่งได้ 3 ลักษณะ ดังนี้

1. การจัดการโดยตรง หมายถึง หุ้นส่วนเข้ามาบริหารร่วมกันทุกคน เป็นผู้จัดการทุกคน อาจแบ่งหน้าที่กันทำงาน เช่น คนหนึ่งทำหน้าที่ดูแลจัดระเบียบสำนักงาน อีกคนหนึ่งติดต่อลูกค้า ตลาดการค้า หรืออีกคนหนึ่งบริการรับและส่งสินค้า เป็นต้น
2. จัดการโดยเสียงข้างมาก หากได้มีการตกลงกันไว้ว่าการจัดการงานของห้างให้เป็นไปตามเสียงข้างมากของผู้ถือหุ้น ให้ผู้เป็นหุ้นส่วนคนหนึ่งมีเสียงเป็นคะแนนหนึ่งเสียงโดยไม่ต้องคำนึงจำนวนหุ้นที่ลงไว้มากหรือน้อยเพียงใด
3. การดูแลครอบงำการจัดการ หมายถึง มีการจัดตั้งหุ้นส่วนคนใดคนหนึ่ง เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการแต่ผู้เดียวบุคคลที่เหลือไม่ใช่ผู้จัดการแต่ย่อมมีสิทธิที่จะตรวจคัดสำเนาสมุดบัญชี และเอกสารใดๆ ของห้างหุ้นส่วนได้ สิทธิอันนี้เรียกกันโดยทั่วไปว่า”สิทธิการดูแลครอบงำการจัดการห้างหุ้นส่วน สามัญ”

สิทธิหน้าที่ระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนด้วยกัน

สิทธิหน้าที่ระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนด้วยกัน คือ การเป็นหุ้นส่วนทุกคนจะต้องร่วมมือร่วมใจกัน ไม่เอาเปรียบซึ่งกันและกัน โดยทุกคนจะต้องปฏิบัติต่อกัน ดังนี้

• ห้ามผู้เป็นหุ้นส่วนประกอบกิจการอย่างหนึ่งอย่างใด ที่มีสภาพเดียวกันและเป็นการแข่งขันกับกิจการห้างหุ้นส่วน ไม่ว่าจะเพื่อประโยชน์ของตน หรือเพื่อประโยชน์ผู้อื่น โดยไม่ได้รับความยินยอมของผู้เป็นหุ้นส่วนคนอื่นๆ
• ห้ามให้บุคคลอื่นเข้ามาเป็นหุ้นส่วนในห้างหุ้นส่วน โดยไม่ได้รับความยินยอมของผู้เป็นหุ้นส่วนด้วยกันทั้งหมดทุกคน เว้นแต่จะได้ตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่น
• ความเกี่ยวพันระหว่างหุ้นส่วนผู้จัดการกับผู้เป็นหุ้นส่วนทั้งหลายให้ใช้กฎหมายเรื่องตัวแทนมาบังคับ
• การได้กำไรหรือขาดทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนย่อมเป็นไปตามส่วนที่ลงหุ้น
• ผู้เป็นหุ้นส่วนใดได้ออกจากหุ้นส่วนไปแล้ว แต่ห้างยังใช้ชื่อของตนเป็นชื่อห้างหุ้นส่วนอยู่ ผู้เป็นหุ้นส่วนที่ออกไปนั้นจะขอให้งดใช้ชื่อของตนเสียก็ได้ ผู้เป็นหุ้นส่วนจะเรียกเอาส่วนของตนจากหุ้นส่วนอื่นๆ แม้ในกิจการค้าขายใดๆ ซึ่งไม่ปรากฏชื่อของตนก็ได้

ความเกี่ยวพันกับบุคคลภายนอก

สามารถแบ่งออกได้ 5 ประการ ดังนี้

1. ผู้เป็นหุ้นส่วนสามัญจะถือเอกสิทธิใดๆ แก่บุคคลภายนอกในกิจการค้าขาย ซึ่งไม่ปรากฏชื่อของตนเป็นคู่สัญญา เพราะห้างหุ้นส่วน สามัญไม่ใช่นิติบุคคล การทำสัญญาในกิจการใดๆ แม้จะทำในนามห้างก็ผูกพันเฉพาะคู่สัญญาที่ลงนามเท่านั้น ไม่ผูกพันบุคคลอื่นแม้จะเป็นหุ้นส่วนด้วยก็ตาม แต่ในความรับผิดชอบระหว่างหุ้นส่วนด้วยกัน หุ้นส่วนทุกคนจะต้องผูกพันและรับผิดชอบร่วมกันโดยไม่จำกันจำนวน
2. ผู้เป็นหุ้นส่วนสามัญต้องรับผิดในหนี้ของห้างที่ก่อให้เกิดขึ้น ก่อนที่ตนจะเข้ามาเป็นหุ้นส่วน และระหว่างที่ตนยังเป็นหุ้นส่วน หากมีหนี้สินหรือขาดทุน ก็ต้องรับผิดในหนี้ซึ่งห้างหุ้นส่วนได้ก่อให้เกิดขึ้น ก่อนที่ตนจะออกจากหุ้นส่วนไป
3. ข้อจำกัดภายในห้างไม่มีผลถึงบุคคลภายนอก สามารถใช้ได้เฉพาะหุ้นส่วนด้วยกันเองภายในเท่านั้น
4. ผู้ที่ไม่ได้เป็นหุ้นส่วนแต่แสดงตนว่าเป็นหุ้นส่วน โดยการแสดงออกด้วยวาจาก็ดี ด้วยลายลักษณ์อักษรก็ดี ด้วยกิริยาก็ดี หรือยินยอมให้เข้าใช้ชื่อตนเป็นชื่อห้าง รู้แล้วไม่คัดค้านบุคคลนั้นย่อมต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกในบรรดาหนี้ของห้างเสมือนเป็นหุ้นส่วนของห้างนั้น
5. หุ้นส่วนตายแล้ว แต่ยังมีชื่อผู้ตายเป็นหุ้นส่วนใหญ่อยู่ หรือมีชื่อผู้ตายควบอยู่ในห้างก็ดี ก็ไม่กระทบต่อกองมรดกของผู้ตาย หากหนี้สินนั้นก่อขึ้นภายหลังการตาย