การบันทึก บัญชีอัตราแลกเปลี่ยน ตัวอย่าง รายได้ ส่งออก

กิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (NPAEs) ถูกกําหนดให้ปฏิบัติตามประกาศสภาวิชาชีพบัญชี ฉบับที่ 20/2554 บทที่ 21    ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (ย่อหน้าที่ 382-390)

ตัวอย่าง การบันทึกบัญชี จากการส่งออก

ผู้ส่งออกได้ขายสินค้าไปต่างประเทศ มูลค่า $100,000 เมื่อครบกำหนดชำระหนี้ได้รับชำระหนี้เป็นเงินตราต่างประเทศ และนำฝากธนาคารพาณิชย์ในรูปของงินเหรียญสหรัฐ ต่อมาได้ซื้อวัตถุดิบจากต่างประเทศ มูลค่า $20,000 และนำเงินต่างประเทศที่ฝากไว้จ่ายชำระหนี้ค่าซื้อวัตถุดิบ

บันทึกรายได้ จากการส่งออก

ขั้นตอนที่ 1 เมื่อขายสินค้าไปต่างประเทศ อัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่ส่งออก $1 = 28 บาท

• Dr ลูกหนี้ ($100,000 x 28) 2,800,000
• Cr รายได้ 2,800,000

ขั้นตอนที่ 2 เมื่อได้รับชำระหนี้ค่าสินค้าจากต่างประเทศ ถึงแม้ผู้ส่งออกไม่ได้แลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศเป็นเงินไทยและนำงินฝากธนาคารในรูปของมินเหรียญสหรัฐ อย่างไรก็ตามผู้ส่งออกต้องคำนวณค่าเป็นมินตราไทย ตามมาตรา 65 ทวิ (5) กล่าวคือ ต้องบันทึกบัญชีการชำระหนี้เป็นงินตราไทยตามราคาตลาดในวันที่ได้รับชำระหนี้ค่าสินค้า อัตราแลกเปลี่ยนที่ธนาคารรับซื้อมินตราต่างประเทศ ณ วันที่ได้รับชำระหนี้ คือ $1 = 39 บาท

• Dr ธนาคาร ($100,000 x 39) 3,900,000
• Cr ลูกหนี้ 2,800,000
• Cr กำไรจากอัตราแลกเปลี่ยน 1,100,000

ขั้นตอนที่ 3 เมื่อสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีมินตราต่างประเทศที่ฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์ หากคงเหลืออยู่ในบัญชีจนถึงวันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชี ต้องมีการปรับปรุงอัตราแลกเปลี่ยนให้เป็นไปตามเงื่อนไขมาตรา 65 ทวิ (5) ถ้าวันสั้นรอบระยะเวลาบัญชีตรงกับ วันที่ 3 1 ธันวาคม กรมสรรพากรจะประกาศอัตราแลกเปลี่ยนให้ทราบประมาณเดือนมกราคมของปีถัดไป หากวันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีเป็นวันอื่น ต้องใช้อัตราแลกเปลี่ยนจากธนาคารแห่งประเทศไทย

ขั้นตอนที่ 4 เมื่อซื้อวัตถุดิบจากต่างประเทศ นำเงินตราต่างประเทศที่ฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์ชำระหนี้ค่าซื้อวัตถุดิบ หากอัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่ซื้อวัตถุดิบ คือ $1 = 39 บาท และอัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่ชำระ คือ $า = 43 บาทในการโอนมินตราต่างประเทศที่ฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์เพื่อจ่ายชำระหนี้ค่าซื้อวัตถุดิบ การบันทึกบัญชีมีอัตราแลกเปลี่ยนต่างกัน คือ

• (1) วันที่นำเข้าวัตถุดิบ อัตราแลกเปลี่ยน คือ $1 = 30 บาท
• (2) วันที่นำเงินตราต่างประเทศฝากไว้กับธนาคารพาณิชย์ อัตราแลกเปลี่ยน คือ $1 = 39 บาท
• (3) วันที่ชำระหนี้อัตราแลกเปลี่ยนที่รนาคารพาณิชย์ขาย คือ $1 = 43 บาท

กรณีซื้อวัตถุดิบจากต่างประเทศเป็นสินเชื่อ บันทึกบัญชีดังนี้

• Dr วัตถุดิบ ($20,000 x 30) 600,000-
• Cr เจ้าหนี้ 600,000-

เมื่อครบกำหนดชำระหนี้ โดยชำระจากบัญชีงินฝากของธนาคารพาณิชย์ที่เปิดบัญชีไว้เป็นเงินเหรียญสหรัฐ ทำให้เกิดกำไร/ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน บันทึกบัญชีดังนี้

• Dr เจ้าหนี้ ($20,000 x 30) 600,000-
• Dr ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน ((43-30) x $20,000) 260,000-
• Cr ธนาคาร ($20,000 x 39) 780,000-
• Cr กำไรจากอัตราแลกเปลี่ยน ((43-39) x $20,000) 80,000-

กรณีซื้อวัตถุดิบจากต่งประเทศเป็นมิสด บันทึกบัญชีดังนี้

• Dr วัตถุดิบ ($20,000 x 43) 860,000-
• Cr ธนาคาร ($20,000 x 39) 780,000-
• Cr กำไรจากอัตราแลกเปลี่ยน ((43-39) x $20,000) 80,000-

ภาษีหัก ณ ที่จ่าย จากอัตราแลกเปลี่ยน

การหักภาษีมินได้ ณ ที่จ่าย (ป114/2545) คำสั่งกรมสรรพากรที่ ป1 14/2545 “เรื่องการจ่ายเงินตามสัญญาแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย (Interest Rate Swap) และสัญญาแลกเปลี่ยนงินตราต่งประเทศ (Cross Currency Swap)” ได้วางหลักเกณฑ์การเสียภาษีมินได้ ณ ที่จ่ายตามมาตรา 3 เตรส และ มาตรา 70 แห่งประมวลรัษฎากรในกรณีดังกล่าว ดังนี้

• ( 1 ) สัญญาแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย เป็นสัญญาทางการมิน ที่คู่สัญญาตกลงที่จะแลกเปลี่ยนภาระการชำระดอกเบี้ยให้แก่กันและกันภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้ เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากความผันผวนของอัตราดอกเบี้ย ผลต่างที่เกิดจากการแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ยเข้าลักษณะเป็นมินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(8)
• ( 2 ) สัญญาแลกเปลี่ยนมินตราต่งประเทศ เป็นสัญญาทางการมิน ที่คู่สัญญาตกลงที่จะแลกเปลี่ยนภาระการรับจ่ายเงินคนละสกุล ภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้เพื่อป้องกันความสี่ยงจากความฝันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน คู่สัญญาอาจมีการแลกเปลี่ยนเงินต้นในมูลค่าที่เท่ากัน โดยคำนวณจากอัตราแลกเปลี่ยนในวันทำสัญญา หรือนำเงินตราต่งประเทศไปขายให้แก่สถาบันการเงิน โดยคู่สัญญาไม่มีการจ่ายเงินผลต่างของอัตราแลกเปลี่ยน จึงไม่มีงินได้พึงประเมิน
• ( 3 ) กรทำสัญญาแลกเปลี่ยนมินตราต่งประทศตาม (2) อาจมีการทำสัญญาแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ยควบคู่ไปด้วย เรียกว่า “สัญญาแลกเปลี่ยนงินตราต้มประเทศและอัตราดอกเบี้ย ผลต่างที่เกิดจากการแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย เข้าลักษณะเป็นงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(8)
• ( 4 ) กรณีการทำสัญญา ตาม (1) (2) (3) หากมีพฤติกรรมที่แสดงว่าคู่สัญญามีจตากู้ยืมเงิน ผลต่างที่เกิดขึ้นจะถือเป็นเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(4)ก
• ( 5 ) กรณีคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดผิดนัดชำระมิน คู่สัญญามีสิทธิรียกร้องให้ชำระงินผลต่งพร้อมดอกเบี้ยหรือค่าปรับ ซึ่งข้าลักษณะมินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(4)ก
• ( 6 ) กรณีการทำสัญญา ตาม (1) (2) (3) ซึ่งเป็นผลทำให้คู่สัญญาจ่ายมินผลต่างที่เกิดจากการแลกเปลี่ยนเงินตราต่งประเทศและอัตราดอกเบี้ย มินผลต่งดังกล่าวไม่เข้าลักษณะเป็นมินได้จากการบริการ จึงไม่ต้องหักภาษี ณ ที่จ่าย
• ( 7 ) ระเบียบ ข้อบัคับ คำสั่ง หนังสือตอบข้อหารือ หรือแนวทงปฏิบัติใที่ขัดหรือแย้งกับคำสั่ง ป114/2545 เป็นอันยกเลิก