การรับรู้และการวัดมูลค่าสินทรัพย์ไม่มีตัวตน
มาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 51
1. กิจการจะรับรู้สินทรัพย์ไม่มีตัวตนได้ก็ต่อเมื่อเข้าเกณฑ์ทุกข้อต่อไปนี้
1.1) มีความเป็นไปได้ค่อนข้างแน่ที่กิจการจะได้รับประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในอนาคตที่จะเกิดจากสินทรัพย์นั้น
1.2) ราคาทุนของสินทรัพย์สามารถวัดมูลค่าได้อย่างน่าเชื่อถือ
2. กิจการต้องวัดมูลค่าสินทรัพย์ไม่มีตัวตนเมื่อเริ่มแรกด้วยราคาทุน การรับรู้รายการเริ่มแรกของสินทรัพย์ไม่มีตัวตน
1) โดยการซื้อ กิจการต้องวัดมูลค่าหรือบันทึกมูลค่าเริ่มแรกของสินทรัพย์ถาวรที่ไม่มีตัวตนโดยใช้ราคาทุน ซึ่งก็คือราคาที่จ่ายซื้อนั่นเอง เช่น สิทธิบัตรและลิขสิทธิ์ที่ซื้อสิทธิจากบุคคลอื่น หรือกิจการทำการทดลองค้นคว้าและประดิษฐ์สิ่งใหม่ขึ้นได้แล้วไปขอจดทะเบียน ราคาทุนของสิทธิบัตร ได้แก่ ค่าใช้จ่ายในการค้นคว้า ทดลอง ค่าทนายความ ค่าจดทะเบียน และค่าต่อสู้คดีเพื่อป้องกัน สิทธิบัตร หรือถ้าเป็นสัมปทาน ราคาทุนของสัมปทานก็คือค่าใช้จ่ายในการขอสัมปทาน เป็นต้น
2) โดยการแลกเปลี่ยนกับสินทรัพย์ประเภทอื่น
ซึ่งแยกเป็น 2 ลักษณะ ดังนี้
2.1 การแลกเปลี่ยนกับสินทรัพย์ที่ต่างกันหรือไม่คล้ายคลึงกัน
2.2 การแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ที่เหมือนกันหรือคล้ายคลึงกัน
คำว่า “สินทรัพย์ไม่มีตัวตน” (Intangible Assets) หมายถึงสินทรัพย์ที่ไม่สามารถมองเห็นหรือสัมผัสได้ตรงๆ เหมือนสินทรัพย์ที่มีตัวตน เช่น อาคาร, รถ, หรือเครื่องจักร สินทรัพย์ไม่มีตัวตนมักมีค่าความเป็นไปได้และค่าใช้จ่ายในอนาคตที่มีต่อธุรกิจหรือองค์กร ส่วนใหญ่จะถูกระบุในบัญชีและงบการเงินในรูปของค่าบริการ, สิทธิในการใช้งาน, และสิทธิในการเผยแพร่
ตัวอย่างของสินทรัพย์ไม่มีตัวตนที่มักพบได้รวมถึง
-
สิทธิในการใช้งานซอฟต์แวร์ (Software License) สิทธิในการใช้งานซอฟต์แวร์เป็นตัวอย่างของสินทรัพย์ไม่มีตัวตน เมื่อธุรกิจซื้อซอฟต์แวร์หรือได้รับสิทธิในการใช้งานซอฟต์แวร์จากบริษัทผู้ผลิต สิทธิในการใช้งานนี้มีมูลค่าและสามารถถือเป็นสินทรัพย์ของบริษัทได้
-
ค่าใช้จ่ายสำหรับการวิจัยและพัฒนา (Research and Development Costs) ค่าใช้จ่ายที่บริษัทลงทุนในการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่ ส่วนใหญ่จะถูกบันทึกในรายการสินทรัพย์ไม่มีตัวตนและมีค่าความเป็นไปได้ที่จะมีค่าใช้จ่ายในอนาคต
-
สิทธิในการใช้งานแบรนด์ (Trademark or Brand Name) สิทธิในการใช้งานแบรนด์หรือชื่อสินค้าและบริการที่มีชื่อเสียง สิทธิในการใช้งานนี้มีมูลค่าและสามารถถือเป็นสินทรัพย์ของบริษัทได้ โดยมีความสำคัญในการสร้างความรู้จักและเชื่อมโยงกับลูกค้า
-
สิทธิในการใช้งานสิทธิบัตร (Patent Rights) สิทธิในการใช้งานสิทธิบัตรที่ให้สิทธิในการผลิตหรือใช้งานสิ่งประดิษฐ์หรือวิวัฒนาการทางเทคโนโลยี สิทธิในการใช้งานนี้มีมูลค่าและสามารถถือเป็นสินทรัพย์ของบริษัท
การเข้าใจและบริหารจัดการสินทรัพย์ไม่มีตัวตนเป็นสิ่งสำคัญในการบริหารงบการเงินและเตรียมงบการเงินของธุรกิจหรือองค์กรให้ถูกต้องและเป็นไปตามกฎหมายและข้อบังคับที่เกี่ยวข้อง
