พิสูจณ์ยอดเงินธนาคาร
การพิสูจณ์ยอดเงินในธนาคารและการเปรียบเทียบยอดเงินสดตามบัญชีและเงินสดที่ตรวจนับได้จริง
เมื่อกิจการค้าวางระเบียบการควบคุมเงินสด โดยให้นำเงินที่ได้รับฝากเข้าธนาคารทุกวันและการจ่ายเงินรายใหญ่ให้จ่ายเป็นเช็ค ทำให้มีความจำเป็นที่จะต้องมีการเปรียบเงินฝากธนาคารและเช็คที่สั่งจ่ายตามที่ปรากฏในบัญชีของธนาคารกับตามที่ปรากฎในสมุดของกิจการว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่ และถ้าไม่ตรงกันเป็นเพราะเหตุใด โดยการพิสูจณ์ยอดเงินฝากในธนาคารขึ้น วิธีทำงบพิสูจณ์ยอดเงินฝากธนาคาร และเพื่อให้การควบคุมภายในมีประสิทธิภาพอย่างแท้จริง ไม่ควรให้ผู้มีหน้าที่เกี่ยวกับการรับ-จ่ายเงิน หรือบันทึกรายการเกี่ยวกับเงินสด เป็นผู้ทำงบพิสูจณ์ยอดเงินในธนาคาร ควรมีเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่เป็นผู้ตรวจการแตกต่างกัน การเปรียบเทียบยอดเงินสดตามบัญชีและเงินสดที่ตรวจนับได้จริง ในด้านเงินสดในมือก็เช่นเดียวดับเงินฝากธนาคาร คือ จะต้องมีการตรวจนับตัวเงินสดคงเหลือในมือว่ามีจำนวนถูกต้องตรงตามยอดงเหลือในบัญชีหรือไม่ เงินสดที่นำมาให้ตรวจนับจะต้องมีลักษณะเข้าเกณฑ์ที่จะยอมรับได้ว่าเป็นเงินสด ถ้าเงินสดมีหลายบัญชี ในการตรวจนับต้องระมัดระวังว่า ไม่ได้ทำการตรวจนับเงินสดจำนวนเดียวกันมากกว่า 1 ครั้ง และจะต้องป้องกันมิให้มีการถ่ายเทตัวเงินสดมาให้ตรวจนับซ้ำอีก ในกรณีที่เงินสดคงเหลือตามที่ตรวจนับได้มีจำนวนน้อยกว่ายอดเงินสดคงเหลือตามบัญชี ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้เสมอ สาเหตุอาจเกิดขึ้นได้เสมอ สาเหตุอาจเกิดขึ้นจากการทอนผิด หรือจ่ายเงินโดยยังไม่ได้ลงบัญชี การแก้ไขก็ควรแล้วแต่เหตุการณ์ว่า ข้อแตกต่างนั้นเกิดจากอะไร เช่น ถ้าจ่ายเงินโดยยังมิได้ลงบัญชี ก็ควรลงเสียให้ถูกต้องหรือถาขาดบัญชีเล็กๆ น้อยๆ เพราะทอนผิดพลาด ก็อาจทำบันทึกอนุมัติตัดบัญชีเป็นผลขาดทุนไปเสีย ในกรณีที่เงินขาดบัญชีไปเพราะทุจริต ก็ต้องสอบสวนหาตัวผู้รับผิดชอบชดใช้เงินให้กับกิจการ
